Conservatoir beslag: krachtig wapen of vergeefse kunstgreep?

Regelmatig worden wij benaderd door cliënten met de vraag of wij conservatoir beslag kunnen laten leggen op de bankrekening van een debiteur. Conservatoir houdt in dat een bepaalde situatie – bijvoorbeeld de stand van een bankrekening – wordt bevroren. Het beslag wordt vervolgens slechts opgeheven indien partijen hierover overeenstemming bereiken, of nadat uitspraak is gedaan in een gerechtelijke procedure die volgt. Reden voor het verzoek tot het leggen van beslag is een debiteur die simpelweg weigert te betalen of de vrees dat deze binnenkort failliet gaat. De gedachte heerst daarbij dat door het leggen van beslag op de bankrekening de openstaande vordering toch snel kan worden geïncasseerd. Vooropgesteld dat het leggen van conservatoir beslag een krachtig wapen kan zijn, is voor succes wel noodzakelijk dat het vakkundig wordt gehanteerd. Daarbij is onder meer het volgende van belang.

Timing

Wanneer van de rechter verlof is ontvangen voor het leggen van beslag, kan vervolgens een deurwaarder worden ingeschakeld om tot beslaglegging over te gaan. Het is daarbij cruciaal om op het juiste moment toe te slaan. Het beslag treft immers alleen doel voor zover erop het moment van beslagleggen sprake is van een positief saldo op de desbetreffende bankrekening. Wanneer er kort voor het leggen van beslag een (groot) bedrag is afgeschreven vist u achter het net. Is een andere schuldeiser u net voor geweest met het leggen van beslag, dan moet u ‘de buit’ delen. Dat brengt gemaakte (extra) kosten mee, zonder dat het voldoende oplevert. Het tegenovergestelde kan zich ook voordoen: wanneer juist net nadat er beslag is gelegd een (groot) bedrag wordt bijgeschreven, valt dit bedrag evenmin onder het beslag. Om de kans op succes te maximaliseren, dient het moment van actie te worden bepaald aan de hand van eventuele kennis omtrent de betaalstromen binnen de onderneming van de debiteur. Wordt het personeel bijvoorbeeld steeds op dezelfde dag betaald, dan kan een beslaglegging de dag voor die betaaldag raadzaam zijn.

Garantie

Heeft het gelegde beslag doel getroffen, dan bent u er nog niet. Het kan immers goed zijn dat uw debiteur uw vordering (deels) betwist. Wellicht is hij ontevreden over geleverd werk of stelt hij een verrekenbare tegenvordering op u te hebben. Wordt daarover geen overeenstemming bereikt, dan kan het noodzakelijk zijn dat een gerechtelijke procedure wordt gevoerd. Gedurende deze procedure is dan het saldo waarop beslag is gelegd ‘bevroren’. Wanneer u vervolgens in de procedure in het gelijk wordt gesteld, kunt u zich op dit saldo verhalen. Door het leggen van beslag voorkomt u zodoende dat u aan het einde van de rit – hoewel u het gelijk aan uw zijde hebt – alsnog met lege handen achterblijft.  Het vervelende daarbij is echter dat een gerechtelijke procedure maanden of soms zelf jaren kan duren. Wordt uw debiteur in de tussentijd failliet verklaard, dan komt het beslag van rechtswege te vervallen. De curator krijgt dan de beschikking over het saldo en kan dit aanwenden ter voldoening van de gezamenlijke schuldeisers. Al uw investeringen zijn dan voor niets geweest! Om dit te voorkomen kunt u met uw debiteur overeenkomen dat hij zijn bank vraagt een zogeheten bankgarantie te laten stellen. Dit houdt kort gezegd in – de naam zegt het al – dat de bank zich garantstelt voor de schuld van uw debiteur. Wordt u in de gerechtelijke procedure in het gelijk gesteld, dan kunt u aankloppen bij de bank voor voldoening van uw vordering. Een eventueel faillissement van uw debiteur heeft daarop geen invloed.

Zoals u hebt kunnen lezen kan het leggen van beslag een effectief middel zijn, maar dient hiermee voorzichtig te worden omgegaan. DHC Advocaten is u hierbij graag van dienst!

mr. Mario Biesheuvel