De last onder bestuursdwang uitgelegd

De overheid beschikt over verschillende middelen om burgers en bedrijven te dwingen wettelijke voorschriften na te leven. Een van die ingrijpendere maatregelen is de last onder bestuursdwang. Deze maatregel roept vaak vragen op, vooral omdat de gevolgen ervan aanzienlijk kunnen zijn. Wat houdt dit precies in, hoe wordt het opgelegd en welke stappen kunnen worden ondernomen als u hiermee te maken krijgt? Wij leggen het uit.

Wat is een last onder bestuursdwang?

Een last onder bestuursdwang is een handhavingsmaatregel waarmee de overheid burgers of bedrijven verplicht om een overtreding van een wettelijke voorschrift te beëindigen. Als de overtreder niet zelf binnen een door de overheid gestelde termijn de overtreding beëindigt, neemt de overheid het heft in eigen handen en voert zij zelf de noodzakelijke maatregelen uit. En dan worden de daarmee gemoeid zijnde kosten ook nog eens op u verhaald!

Stel, er wordt een schuur gebouwd zonder de benodigde vergunning. De gemeente kan dan eisen dat de schuur wordt afgebroken. Als de schuur niet wordt afgebroken, kan de gemeente de schuur zelf slopen en de overtreder de (hoge) rekening presenteren. Een ander voorbeeld is een pand dat door brand is beschadigd, waarbij asbestdeeltjes zijn vrijgekomen. In dat geval kan de overheid een gespecialiseerd bedrijf inschakelen om het asbest op te ruimen, waarna de kosten bij de pandeigenaar worden verhaald.

Hoe verloopt het proces?

Een last onder bestuursdwang wordt niet zomaar opgelegd. Het begint met een onderzoek naar de overtreding door een overheidsinstantie, zoals een gemeente, provincie of waterschap. Zodra een overtreding is geconstateerd, ontvangt de vermoedelijke overtreder een brief. Dit wordt in vaktermen een vooraankondiging genoemd. Hierin wordt de overtreder op de hoogte gebracht van de overtreding en krijgt hij de kans om binnen een termijn zelf in actie te komen en de overtreding te beëindigen.

Daarnaast krijgt de ontvanger van de vooraankondiging de mogelijkheid om een zienswijze in te dienen. Dit houdt in dat de vermoedelijke overtreder schriftelijk zijn mening over de voorgenomen handhavingsmaatregel kenbaar kan maken. In spoedeisende gevallen, bijvoorbeeld wanneer sprake is ernstig gevaar voor de volksgezondheid, hoeft de overheid geen vooraankondiging te sturen.

Als de overtreding niet wordt beëindigd en de overheid, na het ontvangen van de eventuele zienswijze, geen reden ziet om van handhavend optreden af te zien, wordt de last onder bestuursdwang opgelegd. Dit besluit bevat een duidelijke instructie over hoe de overtreding moet worden beëindigd, wat de “last” wordt genoemd. Ook bevat de brief een omschrijving van de maatregelen die de overheid zal treffen als niet aan de last wordt voldaan, wat de “bestuursdwang” wordt genoemd. Vandaar de term last onder bestuursdwang. De periode waarin de overtreder zelf actie kan ondernemen, wordt de ‘’begunstigingstermijn’’ genoemd.

Wat kun je ertegen doen?

Een last onder bestuursdwang kan grote en verstrekkende financiële gevolgen hebben, maar burgers en bedrijven zijn niet bepaald weerloos tegenover een handhavend overheid. Er zijn verschillende rechtsmiddelen die ingezet kunnen worden om de belangen van de (vermoedelijke) overtreder te verdedigen.

Allereerst kan na ontvangst van de last onder bestuursdwang bezwaar worden gemaakt door een bezwaarschrift in te dienen bij de overheidsinstantie die de last onder bestuursdwang heeft opgelegd. Het is belangrijk om snel te handelen, omdat er een wettelijke bezwaartermijn van zes weken geldt.

Wanneer de overheid uw bezwaar afwijst, kan beroep bij de rechtbank worden ingesteld. Het beroep wordt behandeld door de bestuursrechter, en ook hier geldt een termijn van zes weken voor het indienen van het beroepschrift. Als de rechtbank het beroep niet honoreert, is er nog de mogelijkheid om hoger beroep in te stellen bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.

Bij het maken van bezwaar of instellen van (hoger) beroep is tijd een cruciale factor. De wettelijke termijnen worden zeer strikt gehanteerd. Een te late reactie kan betekenen dat het recht om juridische stappen te ondernemen verloren gaat. Het is daarom zaak om snel en deskundig te handelen.

Houd er rekening mee dat het indienen van een bezwaar- of (hoger)beroepschrift tegen een last onder bestuursdwang geen schorsende werking heeft. Dit betekent dat de overheid, ook tijdens een bezwaar- of beroepsprocedure, de overtreding kan beëindigen en de kosten daarvoor kan verhalen. Om te voorkomen dat de overheid stappen onderneemt, kan een verzoek tot het treffen van een voorlopige voorziening bij de voorzieningenrechter worden ingediend. Als het verzoek wordt toegewezen, wordt de uitvoering van de last onder bestuursdwang stopgezet totdat er een definitieve uitspraak is gedaan.

Wat is de rol van een advocaat?

Een last onder bestuursdwang is een complexe en ingrijpende handhavingsmaatregel. Deskundige juridische bijstand kan het verschil maken. Een ervaren advocaat kan onderzoeken of de last rechtmatig is opgelegd en toetsen of deze niet disproportioneel is. Het niet naleven van wettelijke eisen of het toepassen van buitensporige maatregelen door de overheid komt vaker voor dan u misschien denkt.

Hoewel het niet verplicht is om een advocaat in te schakelen als wordt geprocedeerd tegen de overheid, is een advocaat eigenlijk onmisbaar bij het maken van bezwaar of het instellen van (hoger)beroep. Het succesvol aanvechten van een last onder bestuursdwang vereist gedegen kennis van het bestuursrecht en een goed onderbouwde juridische argumentatie.

In sommige gevallen kan het nuttig zijn om met de overheid te onderhandelen. Een advocaat kan in dat geval het gesprek aangaan met de overheid om tot een alternatieve oplossing te komen, zoals een schikking of een aanpassing van de opgelegde maatregelen. Dit kan escalatie voorkomen en onnodige kosten besparen.

Wordt u geconfronteerd met (het voornemen tot het opleggen van) een last onder bestuursdwang? Laat u bijstaan door een ervaren advocaat die gespecialiseerd is in bestuursrecht. De ervaren advocaten van de sectie bouw, vastgoed & overheden van DHC Advocaten staan klaar om uw belangen te verdedigen. Neem gerust vrijblijvend contact met ons op als u geconfronteerd wordt met een handhavende overheid.